SORU: 

Dedem öleli üç yıl oldu. Yaklaşık olarak dokuz sene süren hastalığı neticesinde hayatını kaybetti. Bu süre zarfında hiç oruç tutamadı. Çünkü içerisinde bulunduğu vaziyet oruç tutmasına izin vermiyordu. Bu halde onun hükmü ve bizim üzerimize düşen nedir?

CEVAP:

Eğer dedenizin oruç tutmaya gücü yetmediyse üzerine düşen hiçbir günah yoktur. Çünkü Yüce Allah şöyle buyurmuştur: “Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa (tutamadığı günler kadar) diğer günlerde kaza eder.” (Bakara/184) 

Gücü yetmediği için oruç tutamayıp, ardından vefat etmesi durumunda ona bir sorumluluk yoktur. Şayet orucunu ihmalden dolayı kaza edemediyse, siz akrabaları olarak onun yerine oruç tutunuz. Zira Peygamber efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: “Kim üzerinde oruç borcuyla vefat ederse onun yerine velisi tutar.” Yani burada kişinin akrabaları kastedilmiştir. Gücü yettiği halde ihmalden dolayı oruç tutmadıysa onun yerine siz oruç tutarsınız. Ancak onun için oruç tutmak mümkün değil ise onun adına her gün için bir yoksulu doyurun.

Şayet dedeniz orucunu tutmayı istediği ve sevdiği halde aciz düşüp tutamadıysa, ne onun ne de sizin üzerinize oruç borcu vardır. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: “Elinizden geldiğince Allah’tan sakının.” ve Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Size bir şey emrettiğim de onu gücünüz yettiğince yerine getirin.”  Ve yine Yüce Allah şöyle buyurmuştur: “Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa (tutamadığı günler kadar) diğer günlerde kaza eder.” Dedeniz, iyileşip oruçlarını kaza etmeye fırsat bulamadığından dolayı mazurdur ve kendisine bir günah yoktur. 

(Bkz; http://bit.ly/38oQWP6)