SORU: 

Ben Faslı bir işçiyim Hollanda'da bir tavuk fabrikasında çalışıyorum. Bu tavuklar birçok İslam ülkesine ihraç ediliyor. Bu tavuklar elektrik şoku ile yahut özel tabancalar kullanılarak ölümleri gerçekleştirilmektedir. Bunun hükmü nedir?

CEVAP: 

Hüküm verebilmemiz için ilk olarak bu kesim işlemini kimin gerçekleştirdiğini bilmemiz gerekir. Bu hayvanları Müslüman mı, yoksa ehli kitaptan bir kimse mi kesiyor? Şayet cevap her ikisi de değil ise biz deriz ki; İslami yollarla dahi kesilse bu kesim caiz değildir. Çünkü Allah-u Teâlâ şöyle buyurmuştur: ‘’Kendilerine kitap verilenlerin kestiği size helâldir’’ (Maide 5) kendilerine kitap verilenlere burada ayrıcalık tanımıştır. Yahudilerin ve Hristiyanların kestikleri bize helal kılınmıştır. Kimi müteahhir alimin ifade ettiği üzere burada zikredilen ehli kitap kaydının mefhumu mefhûm-i lakab değildir. Çünkü ismi mevsul ve sıla cümlesi türemiş isim hükmündedir. Buradaki sıfat, türemiş bir isimdir. Dolayısıyla buradaki mefhum, mefhûm-i sıfât olup, mefhûm-i lakab değildir. Özetle bir kimsenin kendisinin Yahudi ya da Hristiyan olduğunu söylemesi, o kimsenin gerçek anlamda Yahudi ve Hristiyan olduğunu göstermez.

Ehli kitaba ait bazı özel hükümler vardır ve bu hükümler ile onlar diğer kafirlerden (bazı konularda) ayrılırlar. Kullandıkları yöntem ne olursa olsun Ehli kitap (Yahudi-Hristiyanların) dışındakilerin kestikleri helal değildir. 

Şayet bu kesim Müslüman bir kimse ya da ehli kitap (Yahudi-Hristiyan) olan bir kimse tarafından yapıldıysa o zaman kesim yöntemine bakılır. Kesim yöntemi İslami yollar uygulanarak gerçekleştiriliyorsa bu durumda kesilen kurban helaldir. Aksi takdirde helal değildir. 

Öte yandan bazı ilim ehli, ehli kitabın İslami kesim yöntemi uygulamadan kesmiş olduğu hayvanların helal olduğu görüşünü ileri sürmüşlerdir. “Kendilerine kitap verilenlerin kestiği size helâldir’’ (Maide 5) ayetinin genel ifadesini delil olarak getirmiş ve Ehli kitabın kendileri için yiyecek saydıkları, helal ve doğru kesilmiş kabul ettikleri hayvanları Müslümanlara da helaldir demişlerdir. Ayrıca peygamberimiz -sallallahu aleyhi ve sellem’in- Yahudiler tarafından kesilen hayvanları onlara nasıl kestiklerini hiç sormadan yemesini bu görüşlerine bir delil olarak sunmuşlardır.

 Fakat racih olan görüşe göre kesimin İslami yöntemlere göre olması gerekir.  Yani kesimde hayvanın kanı akıtılmalıdır. Çünkü delil olarak getirilen bu genel naslar ‘’Kendilerine kitap verilenlerin kestiği’’ ayeti ve Rasulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ‘in ehli kitabın kestiklerini yemesi gibi hadisler yine Rasulullah’ın -sallallahu aleyhi ve sellem-‘in ‘’Allah’ın ismi zikredilerek kanı akıtılan hayvanın etinden ye” sözüyle tahsis olup, ileri sürülen naslardaki genel mana  (Allah’ın adının zikredilmesi ve kan akıtılması şartını ifade eden hadis ile) daraltılmış olur. Dolayısıyla (Allah’ın adının zikredilmesi ve kan akıtılması şartını içeren) hadis, Ehli Kitap tarafından kesilen hayvanların genel manada yenmesinin caiz olduğunu gösteren delillerin içerdiği manayı ortadan kaldırır.

Öte yandan hayvandaki kanın kesilerek akıtılmaması onun etinin necis, pis ve haram olduğunu gösterir.

Ayrıca kesen kişi Müslüman olsa bile -ki o ehli kitaba göre daha arınmış ve daha saygın kabul edilir- muhakkak yaptığı kesimde kan akıtması gerekir. Öyleyse ehli kitabın kestiği hayvanda kan akıtılması hayli hayli gerekir.

Ayrıca şu hususa da bakmamız gerekir; elektrik şoku kullanıldıktan sonra boynu kesilen hayvanlardan hızlıca kan akıyor mu yoksa akmıyor mu?

Soruya soran: Elektrik şoku veriliyor ve sonrasında kanın çıkması için boynu kesiliyor.

Şeyh: Şayet kafası kesildikten sonra hızlıca kan akıyorsa buradan hayvanın elektrik şokuyla ölmediği manası çıkar. Yani şokla uyuşturulup sonrasında kesilmektedir. Şayet böyle ise kesilen hayvanın yenmesi caiz olur. Çünkü Rasulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: ‘’Allah’ın ismi zikredilerek kanı akıtılan hayvanın etinden ye’’ Boynu kesilen hayvandan hızlı kan gelmesi hayvanın canlı olduğunu gösterir. Şayet hayvan elektrik şoku ile ölmüş olsa kan donuklaşıp, pıhtılaşır. Az bir miktar kanın dışında kanın çıkması mümkün olmaz. 

Hülasa; kardeşimizin bahsettiği şekliyle şok verilmesi sonucu şayet hayvanın ölümü gerçekleşmiyor ve ruhu çıkmadan önce kesim yapılıyorsa bu dinen kabul görünen bir kesimdir.

Allâh-u Teâlâ şöyle buyurmuştur: “Ölmüş hayvan, kan, domuz eti, Allah’tan başkası adına boğazlanan, (henüz canı çıkmamış iken) kestikleriniz hariç; boğulmuş, darbe sonucu ölmüş, yüksekten düşerek ölmüş, boynuzlanarak ölmüş ve yırtıcı hayvan tarafından parçalanmış hayvanlar ile dikili taşlar üzerinde boğazlanan hayvanlar, bir de fal oklarıyla kısmet aramanız size haram kılındı.” (Maide 3)

Ayette henüz canı çıkmadan yetişip kestikleriniz dışında istisnası zikredilmiştir. Özellikle bu soruda sorulan elektrik şoku verilmiş hayvan, boğulmuş hayvana benzemektedir. Ayette hayvan boğulmuş olsa bile ölmeden önce yetişip kesilme istisnası ile etinin helal olacağı zikredilmektedir.

Buna dayanarak, elektrikli şok sadece kesimi kolaylaştırmak için bir araç olup, kesim ruh bedenden çıkmadan yapılırsa hayvanın eti helal olur, caizdir. 

Ancak elektrik çarpması hayvanın ölümüne yol açıyorsa bu durumda o hayvanın eti yenmez.

Soruyu soran: Yani hayvanın boynu kesildiğinde hızlıca kan akıyorsa, o zaman eti helaldir!

Şeyh: Evet kan bilinen şekli ile akıp, çıkıyorsa eti helaldir.

Bkz: https://bit.ly/3v6Xb2Z